मंडळी आज प्रत्येक देशाला आपापला स्वतंत्र झेंडा आहे. आणि प्रत्येक झेंड्याचा एक वेगळा इतिहास आहे. त्याचप्रमाणे भारतीय देशाचा तिरंगा झेंडा याचा सुद्धा हे स्वतंत्र इतिहास आहे.
जे आपण आज जाणून घेणार आहोत. मंडळी १८५७ च्या उठावा आधी भारत हे एक खंडित राष्ट्र होत. ज्यामध्ये अनेक राजा महाराजांच साम्राज्य होत.
आणि प्रत्येक राज्याच्या साम्राज्याला एक स्वतंत्र झेंडा होता. अनेक राज्यांचे वेगवेगळे झेंडे असल्याकारणाने भारतीय देशाचा विशिष्ट एक झेंडा नव्हता. अर्थात भारत हा देशच नव्हता अस म्हणणं वावग ठरणार नाही.
त्यामुळे अनेक राजे आपला स्वतंत्र झेंडा फडकवत होते. मात्र १८५७ च्या उठावानंतर इंग्रजांनी संपूर्ण भारत काबीज केला आणि त्यावेळी त्यांनी एक स्वतःचा झेंडा तयार केला.
नंतर १९०६ ते १९०७ दरम्यान कलकत्त्यात भारतीय लोकांनी आपला पहिला स्वतंत्र ध्वज फडकवला. ज्यामध्ये वरती हिरवा, मध्ये पिवळा आणि खाली लाल रंगाचा समावेश होता.
हिरव्या रंगामध्ये आठ प्रांताचे प्रतिनिधित्व करणारे आठ कमळ होते. पिवळ्या रंगामध्ये वंदे मातरम असे लिहिले होते आणि लाल रंगामध्ये उजव्या बाजूला सूर्याच चिन्ह आणि डाव्या बाजूला अर्ध्या चंद्राचं चिन्ह होत.
त्यानंतर भारतीय देशाचा दुसरा ध्वज मॅडम कामा आणि इतर क्रांतिकारकांनी मिळून पॅरिसमधील बर्लिन येथे तयार केला. हा ध्वज आधीच्या ध्वजासारखाच होता.
फक्त यामध्ये सर्वात वर असलेल्या लाल रंगाऐवजी भगवा रंग वापरल्या गेला होता व आठ कमळांच्या जागेवर सात ताऱ्यांचा समावेश केल्या गेला होता. आणि बाकी ध्वज आधीच्या ध्वजासारखाच ठेवण्यात आला होता.
पिंगली व्यंकय्या ध्वज तयार करणार क्रांतिकारक
मंडळी १९०६ आणि १९०७ च्या तयार झालेल्या ध्वजानंतर राष्ट्रपीता महात्मा गांधीजींनी १९२१ ला मध्य प्रदेशमधील पिंगली व्यंकय्या नावाच्या व्यक्तीला भारताचा ध्वज तयार करण्यास सांगितले.
पिंगली व्यंकय्या हे एक क्रांतिकारक होते. त्यांनी अनेक देशांच्या ध्वजाचा अभ्यास करून भारतीय देशाचा ध्वज तयार केला. ज्यामध्ये सर्वात वर पांढरा रंग, मध्ये हिरवा रंग आणि त्यामध्येच चरख्याच चित्र व सर्वात खाली लाल रंगाचा समावेश करण्यात आला होता.
या ध्वजातील लाल रंग हा हिंदू धर्माच प्रतिनिधीत्व करीत होता. हिरवा रंग हा मुस्लिम धर्माच प्रतिनिधित्व करत होता तर पांढरा रंग हा इतर सर्व धर्मांच प्रतिनिधित्व करत होता.
आणि चरख्यावर वापरल्या गेलेला निळा रंग हे प्रगतीच प्रतीक होत. त्यांनंतर १९३१ साली हा ध्वज पुन्हा बदलवण्यात आला ज्यामध्ये सर्वात वर भगवा रंग मध्ये पांढरा रंग ज्यामध्ये निळ्या रंगाचा चरखा होता आणि सर्वात खाली हिरव्या रंगाचा सामावेश होता.
शेवटीं२२ जुलै १९४७ साली डॉ. राजेंद्र प्रसाद यांच्या नेतृत्वाखाली भारतीय देशाचा ध्वज तयार करण्यात आला. जो १९३१ ला तयार करण्यात आलेल्या ध्वजाप्रमाणेच होता. फक्त यामध्ये सम्राट अशोकांच चक्र वापरण्यात आलं होतं. तर मंडळी अशा प्रकारे भारतीय देशाचा तिरंगा म्हणून ओळखल्या जाणार ध्वज तयार झाला.
