पंजाबराव कदम ते भाऊसाहेब देशमुख भारतीय देशाचे पहिले कृषिमंत्री

मंडळी भारतीय देशामध्ये अनेक राजकीय नेते होऊन गेलेत. मात्र महाराष्ट्रातल्या अमरावती जिल्ह्यातल्या एका छोट्याशा गावात जन्माला येऊन संपूर्ण भारतातल्या शेतकऱ्यांच्या हक्कासाठी झटणारे पंजाबराव देशमुख आजही प्रत्येक शेतकऱ्याच्या, कष्टकऱ्यांच्या काळजामध्ये अजरामर आहेत.

आज आपण त्यांच्याबद्दल सविस्तर जाणून घेणार आहोत. पंजाबराव देशमुख यांचा जन्म २७ डिसेंबर १८९८ रोजी अमरावती जिल्ह्यातील पापड नावाच्या एका छोट्याशा गावी झाला.

आणि त्या घटनेमुळे काँग्रेसमध्ये असतांना नारायण राणे यांनी पक्षश्रेष्ठींची माफी मागितली…

त्यांचे मूळ नाव पंजाबराव कदम असे होते. मात्र ते वतनदारी घराण्यातून असल्याकारणाने त्यांना देशमुख या नावाने संबोधले जात होते. पंजाबराव देशमुख हे खेडेगावातून असल्याकारणाने त्यांना शेतकऱ्यांच्या व्यथांची जाणीव लहानपणापासूनच होती.

त्यांनी आपले पदवीपर्यंतचे शिक्षण यशस्वीरीत्या पूर्ण केले. १९२६ साली त्यांनी सर्व जाती धर्मांच्या विद्यार्थ्यांसाठी ‘श्रद्धानंद छात्त्रालयाची’ स्थापना केली. १९२७ मध्ये भारतीय देशातील शेतकऱ्यांची स्थिती बळकट करण्यासाठी त्यांनी ‘शेतकरी संघाची’ स्थापना केली.

प्रत्येक शेतकऱ्याची व्यथा हे शासनाच्या कानापर्यंत पोहोचली पाहिजे आणि शेतकऱ्यांच्या हक्कांना आवाज देण्यासाठी त्यांनी ‘ महाराष्ट्र केसरी’ या वृत्तपत्राची सुरवात केली. सार्वजनिक विहिरींमध्ये अस्पृश्य लोकांना प्रवेश नव्हता.

म्हणून त्यांनी अस्पृश्यांसाठी सार्वजनिक विहिरी खुल्या केल्या. त्यानंतर त्यांनी रखडलेल्या शिक्षण क्षेत्राला क्रांती देण्यासाठी ‘शिवाजी शिक्षण संस्थेची’ स्थापना केली. आणि शिक्षण क्षेत्रातल्या चळवळीला सुरवात केली.

ओबीसींनो सावधान! राजकीय आरक्षणाचा फायदा नाही

भारतीय देशाचे पहिले कृषिमंत्री

इ.स. १९५२ साली झालेल्या लोकसभा निवडणुकीत ते खासदारसुद्धा झाले. आणि १९५२,१९५७ , १९६२ ते सलग तीनवेळा खासदार होते. त्यानंतर १९६२ साली ते भारतीय देशाचे पहिले केंद्रीय कृषिमंत्री झाले.

कृषिमंत्री झाल्यानंतर शेतकऱ्यांच्या हिताच्या अनेक योजना त्यांनी राबवल्या. शेतकऱ्यांच्या हितासाठी त्यांनी ‘भारतकृषक समाजाची’ स्थापनासुद्धा केली होती.