महाराष्ट्राची पहिली विधानसभा निवडणूक कधी व कशी झाली?

मंडळी महाराष्ट्र राज्याची निर्मिती हे जरी १९६० साली झाली असली तरी १९५७ ला महाराष्ट्र आणि गुजरात हे द्विभाषिक राज्य म्हणून एक होत. तेव्हा या गुजरात आणि महाराष्ट्राच्या द्विभाषिक राज्याची पहिली निवडणूक हे १९५७ ला झाली.

ज्यावेळी मुख्यमंत्री पदाची धुरा ही मुरारजी देसाई यांच्याकडे होती. परंतू स्वतंत्र महाराष्ट्राच्या पहिल्या निवडणूकीसंदर्भात बोलायचं झालं तर ही विधानसभा निवडणूक महाराष्ट्र स्थापनेनंतर तब्बल दोन वर्षांनी म्हणजे १९६२ साली घेण्यात आली होती.

गोळीबाराचे आदेश, १०६ जणांच बलिदान आणि महाराष्ट्राची निर्मिती

या निवडणुकीमध्ये भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस हा सर्वात मोठा पक्ष होता आणि त्यांनतर शेतकरी कामगार पक्ष हा काँग्रेसच्या विरोधात होता. काँग्रेसने या निवडणुकीमध्ये एकूण २६४ जागा लढवल्या होत्या. ज्यामध्ये त्यांनी एकूण २१५ जागांवर विजय मिळवला.

काँग्रेसपाठोपाठ शेतकरी कामगार पक्षाने एकूण १५ जागेंवर विजय मिळवला होता. तब्बल ११ वेळा म्हणजेच एकूण ५५ वर्षे आमदार राहून राजकारणाच्या इतिहासामध्ये आपलं नाव अजरामर करणारे शेतकरी कामगार पक्षाचे नेते मा.गणपतराव देशमुख याच निवडणूकीमध्ये सोलापूर जिल्ह्यातील सांगोला मतदार संघातून पहिल्यांदाच आमदार म्हणून निवडून आले होते.

काँग्रेस पक्षाकडून मा. यशवंतराव चव्हाण यांची मुख्यमंत्री पदासाठी चर्चा सुरू होती. मात्र चव्हाणांच्या जागेवर विदर्भातील नेते मारोतराव कन्नमवार यांना मुख्यमंत्री पद देण्यात आलं.

भर सभागृहात भाषण करणाऱ्या आमदाराला जेव्हा विलासराव देशमुखांनी सुनावलं…

विधानसभेत पहिल्यांदाच मराठी आमदार

मंडळी स्वतंत्र महाराष्ट्राच्या पहिल्या विधानसभा निवडणुकीनंतर पहिल्यांदाच १९६२ मध्ये विधानसभेत सर्व मराठी आमदार एकत्र आले होते. आणि महाराष्ट्राच्या स्वतंत्र राजकारणाची सुरवात झाली होती.

मात्र मुख्यमंत्री कन्नमवार यांच्या अचानक झालेल्या निधनानंतर नऊ दिवसांसाठी पी. के. सावंत मुख्यमंत्री झाले आणि त्यांनतर वसंतराव नाईक यांनी महाराष्ट्राच्या मुख्यमंत्री पदाची धुरा हातामध्ये घेतली.